Türkiye' nin Coğrafi Konumu ve .....

Türkiye’nin Coğrafi Konumu ve Özellikleri



Türkiye Kuzey Yarım Küre’de, eski dünya
karalarının birbirine en çok yaklaştıkları stratejik bir
bölgede yer alır. Buna bağlı olarak matematiksel ve özel
konumu ülkenin sosyal, politik ve ekonomik durumu
üzerinde etkili olmaktadır.



Türkiye’nin Matematiksel Konumu



Türkiye 36° - 42° Kuzey enlemleri,
26°-45° Doğu boylamları arasında yer alır. Buna bağlı
olarak;



Türkiye dört mevsimin belirgin olarak
yaşandığı ılıman kuşakta yer alır
Güneş ışınları yıl içinde düz zeminlere dik gelmez. Bu
nedenle yatay düzleme dik duran cisimlerin gölge boyları
sıfır olmaz.
Ülkenin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman
farkı vardır.



Türkiye’nin Özel Konumu



Türkiye’nin eski dünya karaları olan Asya
ve Avrupa kıtalarında toprakları bulunur. Üç tarafı
denizlerle çevrili yarımada özelliği taşır. Ortalama
yüksekliği fazla olup (1130 m), yükseklik batıdan doğuya
doğru artar. Yakın jeolojik zamanda oluştuğundan kırıklı
arazisi fazladır. Bu nedenle tektonik depremler sık
görülür. Maden çeşitleri fazladır. Ortadoğu ve Asya
petrollerine yakınlığı, boğazlara sahip olması
jeopolitik önemini artırır.



Türkiye’yi Çevreleyen Denizler



Karadeniz



Sularının Özellikleri



Karadeniz, bol su taşıyan akarsularla
beslendiğinden ve bol yağışlı bir bölgede bulunduğundan
su seviyesi yüksektir.



Bulunduğu enlem nedeniyle suların
sıcaklığı Akdeniz sularına göre daha düşüktür



Derinlerde kükürtlü hidrojen gazının
bulunması, 200 m’nin altındaki derinliklerde deniz
canlılarının yaşamını engeller.



Tuzluluk oranı, %o 18’dir.



Akıntılar



Karadeniz’in su seviyesinin yüksek ve
tuzluluk oranının düşük olması nedeniyle Karadeniz’den
Marmara Denizi’ne doğru bir üst akıntı bulunmaktadır.
Marmara Denizi’nden de Karadeniz’e doğru alt akıntı
bulunur.



Kıyı Tipi



Karadeniz’in Anadolu kıyıları, dağlar
kıyıya paralel uzandığından genellikle dik ve yüksek
kıyılar şeklindedir. Boyuna kıyı tipi özelliğindedir. Bu
nedenle, Anadolu kıyılarının gerçek uzunluğu ile kuş
uçuşu uzunluğu arasındaki fark azdır.



Marmara Denizi



Sularının Özellikleri



Marmara Denizi sularının özelliği
bakımından, Akdeniz ile Karadeniz arasında bir geçiş
özelliği gösterir. Karadeniz’den olan üst akıntı
nedeniyle yüzeyde %o 23 tuzluluk oranı, Akdeniz’den olan
alt akıntının etkisiyle derinlerde %o 36 civarındadır.



Akıntılar



Akdeniz’in tuzlu suları alt akıntı ile
Karadeniz’in az tuzlu suları ise üst akıntı ile Marmara
Denizi sularına karışır.



Kıyı Tipi



Marmara Denizi kıyılarında birden fazla
kıyı tipi görülmektedir. Örneğin, İstanbul ve Çanakkale
Boğazı kıyılarında ria kıyı tipi, İzmit-Yalova arasında
enine kıyı tipi, kuzey kıyılarında limanlı kıyı tipi
görülür.



Ege Denizi



Sularının Özellikleri



Sularının özellikleri bakımından
Akdeniz’e benzerlik gösterir. Tuzluluk oranı, Ege
Denizi’nin kuzeyinde yaklaşık %o33, güneyinde ise
yaklaşık %o 37 dir.



Akıntılar



Akdeniz’in tuzlu suları alt akıntı ile
Ege Denizi sularına karışmaktadır. Karadeniz’den ise Ege
Denizi’ne doğru üst akıntı bulunmaktadır.



Kıyı Tipi



Ege Denizi’nin Edremit – Kuşadası arası,
dağlar kıyıya dik uzandığından enine kıyı tipindedir.
Güneybatı Anadolu kıyıları ise (Bodrum, Marmaris, Datça)
ria tipi kıyılardır.






Akdeniz



Sularının Özellikleri



Akdeniz sularının sıcaklığı diğer
denizlerimizden daha yüksektir.


Bulunduğu enlem
nedeniyle sıcaklık ve buharlaşma fazladır. Buna bağlı
olarak, tuzluluk oranı %o 36 ilse %o 39 arasında değişir.



Akıntılar



Akdeniz’in çok tuzlu yoğun suları dip
akıntı ile Marmara Denizi’ne ulaşır.



Kıyı Tipi



Akdeniz’in Anadolu Kıyıları genlikle
boyuna kıyı özelliğindedir. Finike – Kaş arasında
Dalmaçya kıyı tipi görülür.



Türkiye’nin Sınırları ve Komşuları



Türkiye’nin kara ve deniz sınırlarının
toplam uzunluğu yaklaşık 11.000 km’dir. Burada
Türkiye’nin kara sınırları ve komşuları incelenecektir.



Sınırları



Türkiye’nin kara sınırları yaklaşık 2753
km’dir. Irak ve İran sınırları doğal sınır özelliği
taşımaktadır. Diğer sınırlarımız yer yer bazı
engellerden geçseler bile büyük çoğunluğu politik sınır
özelliğindedir. En uzun sınırımız 877 km’lik Suriye, en
kısa sınırımız 18 km’lik Nahçıvan sınırıdır.



Komşuları



Asya ile Avrupa kıtalarını birbirine
bağlayan bir köprü özelliğindeki Türkiye, Asya’da
Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan, İran, Irak, Suriye,
Avrupa’da Yunanistan ve Bulgaristan ile sınır
komşusudur.